พัฒนาการของลูกเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก ที่จะเสิรมสร้างประสบการณ์และจินตนาการของตัวเด็กๆ ซึ่งผสมผสานทักษะการสื่อสาร สะท้อนออกมาเป็นรูปแบบของการเล่น ทั้งเล่นคนเดียว และเล่นเป็นกลุ่ม โดยใช้ตุ๊กตาให้เป็นตัวพัฒนาการของลูกน้อย ดังนั้นเราจึงจะมาแยกประเภทตุ๊กตาที่เหมาะกับแต่ละช่วงวัยไว้ให้คุณแม่คุณพ่อได้เลือกสรรได้อย่างเหมาะสมที่สุด
วัยแรกเกิด – 6เดือน
เด็กในวัยนี้จะชอบตุ๊กตาที่บีบแล้วมีเสียง เพราะนอกจากเขาจะเล่นได้ทั้งจับ บีบ กัด หรือแม้กระทั่งโยนก็ไม่เป็นอันตราย แถมยังมีเสียงตามจังหวะที่มือบีบ เรียกรอยยิ้มและเสียงหัวเราะให้เด็กๆได้ทุกครั้ง การเลือกตุ๊กตาในเด็กวัยนี้ควรเลือกวัสดุที่มีมาตรฐานไม่เป็นอันตราย เนื่องจากเด็กวัยนี้ยังนำสิ่งของเข้าปาก ไม่ควรมีชิ้นส่วนเล็กๆที่จะหลุดลงคอได้ รูปสัตว์ต่างๆ หรือแม้กระทั่งลูกบอลผ้านิ่มๆก็ดีค่ะ แม้กระทั่งตุ๊กตาล้มลุกกระตุ้นความสนใจและความอยากจับไขว่คว้าเป็นการกระตุ้นพัฒนาการที่ดี
เด็กในวัยนี้จะชอบตุ๊กตาที่บีบแล้วมีเสียง เพราะนอกจากเขาจะเล่นได้ทั้งจับ บีบ กัด หรือแม้กระทั่งโยนก็ไม่เป็นอันตราย แถมยังมีเสียงตามจังหวะที่มือบีบ เรียกรอยยิ้มและเสียงหัวเราะให้เด็กๆได้ทุกครั้ง การเลือกตุ๊กตาในเด็กวัยนี้ควรเลือกวัสดุที่มีมาตรฐานไม่เป็นอันตราย เนื่องจากเด็กวัยนี้ยังนำสิ่งของเข้าปาก ไม่ควรมีชิ้นส่วนเล็กๆที่จะหลุดลงคอได้ รูปสัตว์ต่างๆ หรือแม้กระทั่งลูกบอลผ้านิ่มๆก็ดีค่ะ แม้กระทั่งตุ๊กตาล้มลุกกระตุ้นความสนใจและความอยากจับไขว่คว้าเป็นการกระตุ้นพัฒนาการที่ดี
เด็กวัย 7-12 เดือน
เด็กวัยนี้มักจะมีตุ๊กตาหรือผ้าโปรดติดตัวไปทุกที่ ไม่เคยห่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งตอนหลับ เพราะในวัยนี้มักจะงอแง ขี้หงุดหงิดจึงต้องการเครื่องมือปลอบประโลม ที่ช่วยปลดปล่อยความรู้สึกของเค้าได้ คุณพ่อคุณแม่จึงควรให้ความสำคัญกับตุ๊กตาตัวโปรดของลูก เพราะมันไม่ได้เป็นเพียงของเล่นเหมือนของเล่นอื่นๆ แต่ยังเป็นเหมือนตัวแทนคุณพ่อคุณแม่ ที่ทำให้เค้าอบอุ่น ปลอดภัยแม้ยามนอน
เด็กวัยนี้มักจะมีตุ๊กตาหรือผ้าโปรดติดตัวไปทุกที่ ไม่เคยห่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งตอนหลับ เพราะในวัยนี้มักจะงอแง ขี้หงุดหงิดจึงต้องการเครื่องมือปลอบประโลม ที่ช่วยปลดปล่อยความรู้สึกของเค้าได้ คุณพ่อคุณแม่จึงควรให้ความสำคัญกับตุ๊กตาตัวโปรดของลูก เพราะมันไม่ได้เป็นเพียงของเล่นเหมือนของเล่นอื่นๆ แต่ยังเป็นเหมือนตัวแทนคุณพ่อคุณแม่ ที่ทำให้เค้าอบอุ่น ปลอดภัยแม้ยามนอน
เด็กวัย 1 ปี
เด็กวัยนี้ต้องการตุ๊กตาผ้านุ่มๆ ตุ๊กตาสัตว์ ตุ๊กตาน่ารัก จะเหมาะกว่าตุ๊กตาพลาสติกที่ทำเลียนแบบรูปร่างคนหรือทารก ข้อสำคัญในการเลือกคือตุ๊กตาต้องนุ่ม ขนไม่หลุดร่วงง่าย ไม่ติดไฟ ทนทาน และซักง่าย
เด็กวัยนี้ต้องการตุ๊กตาผ้านุ่มๆ ตุ๊กตาสัตว์ ตุ๊กตาน่ารัก จะเหมาะกว่าตุ๊กตาพลาสติกที่ทำเลียนแบบรูปร่างคนหรือทารก ข้อสำคัญในการเลือกคือตุ๊กตาต้องนุ่ม ขนไม่หลุดร่วงง่าย ไม่ติดไฟ ทนทาน และซักง่าย
เด็กวัย 15-18 เดือน
มักชอบเล่นเลียนแบบ โดยเฉพาะเลียนแบบคุณแม่เช่น ป้อนข้าว หวีผมให้ตุ๊กตา แม้ว่าตุ๊กตานั้นจะไม่ใช่ตุ๊กตารูปเด็ก ซึ่งนี่นับเป็นพัฒนาการหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงการสังเกต จดจำ และทำตามสิ่งต่างๆรอบตัวตลอดเวลา แต่ถ้าเค้ายังไม่เล่นเลียนแบบคุณควรแสดงบทบาทต่างๆ เพื่อให้เด็กได้เห็นมากขึ้น เพื่อให้เค้านำไปเป็นแบบอย่างสำหรับการเล่น
มักชอบเล่นเลียนแบบ โดยเฉพาะเลียนแบบคุณแม่เช่น ป้อนข้าว หวีผมให้ตุ๊กตา แม้ว่าตุ๊กตานั้นจะไม่ใช่ตุ๊กตารูปเด็ก ซึ่งนี่นับเป็นพัฒนาการหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงการสังเกต จดจำ และทำตามสิ่งต่างๆรอบตัวตลอดเวลา แต่ถ้าเค้ายังไม่เล่นเลียนแบบคุณควรแสดงบทบาทต่างๆ เพื่อให้เด็กได้เห็นมากขึ้น เพื่อให้เค้านำไปเป็นแบบอย่างสำหรับการเล่น
เด็กวัย 18-21 เดือน
นอกจากตุ๊กตาแล้ว ควรเพิ่มอุปกรณ์เสริมสำหรับการเล่นให้เค้าด้วย อย่างบ้านตุ๊กตา โต๊ะ เก้าอี้ เตียง เสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย แล้วคอยสังเกตดูวิธีการเล่นของเด็กจะพบว่าเด็กๆจะสามารถเล่นได้อย่างมีความหมาย เช่นจัดเพื่อนนั่งทานข้าว นำตุ๊กตาเข้านอน แต่งตัวให้ตุ๊กตา นอกจะเป็นการเล่นสมมติ ที่เป็นพัฒนาการอย่างหนึ่งแล้ว ยังเป็นการเสริมสร้างจินตนาการอีกด้วย
นอกจากตุ๊กตาแล้ว ควรเพิ่มอุปกรณ์เสริมสำหรับการเล่นให้เค้าด้วย อย่างบ้านตุ๊กตา โต๊ะ เก้าอี้ เตียง เสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย แล้วคอยสังเกตดูวิธีการเล่นของเด็กจะพบว่าเด็กๆจะสามารถเล่นได้อย่างมีความหมาย เช่นจัดเพื่อนนั่งทานข้าว นำตุ๊กตาเข้านอน แต่งตัวให้ตุ๊กตา นอกจะเป็นการเล่นสมมติ ที่เป็นพัฒนาการอย่างหนึ่งแล้ว ยังเป็นการเสริมสร้างจินตนาการอีกด้วย
เด็กวัย 2 ขวบ
วัยนี้มักชอบตุ๊กตาที่ถนัดมือ เพื่อที่จะพาเดินไปไหนมาไหนด้วย เด็กวัยนี้มักเล่นกับตุ๊กตาโดยเลียนแบบท่าทางคุณแม่ที่ดูแลเขา ไม่ว่าจะอุ้ม เดิน ป้อนข้าว หวีผม และแต่งตัว หรือท่าทางคุณครูที่สอนเค้า การสังเกตรายละเอียดและจดจำจะยิ่งดียิ่งขึ้น สำหรับวัยนี้ตุ๊กตาที่แม่มอบให้เสมือนตัวแทนของแม่ เป็นเพื่อนให้ผ่อนคลาย คลายความกังวล
วัยนี้มักชอบตุ๊กตาที่ถนัดมือ เพื่อที่จะพาเดินไปไหนมาไหนด้วย เด็กวัยนี้มักเล่นกับตุ๊กตาโดยเลียนแบบท่าทางคุณแม่ที่ดูแลเขา ไม่ว่าจะอุ้ม เดิน ป้อนข้าว หวีผม และแต่งตัว หรือท่าทางคุณครูที่สอนเค้า การสังเกตรายละเอียดและจดจำจะยิ่งดียิ่งขึ้น สำหรับวัยนี้ตุ๊กตาที่แม่มอบให้เสมือนตัวแทนของแม่ เป็นเพื่อนให้ผ่อนคลาย คลายความกังวล
การเลือกของเล่นอย่างปลอดภัยแล้ว สิ่งสำคัญคือการใช้และการเก็บรักษาอย่างเหมาะสม ต้องถูกสุขอนามัย หากของเล่นชำรุดเสียก็ควรทิ้งหรือเปลี่ยนใหม่ ทั้งนี้การเล่นของเด็กมีคุณค่าอย่างมหาศาลในการพัฒนาลูก โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าได้พ่อแม่ให้การสนับสนุน ส่งเสริม และมีส่วนร่วมในการเล่นกับลูกด้วย ลูกก็จะเกิดการพัฒนาการทางอารมณ์ มีความสุข ประสบความสำเร็จ สร้างเสริมความคิดริเริ่ม จินตนาการใหม่ๆ ออกมา พร้อมยังให้ลูกน้อยรู้สึกอบอุ่นอีกด้วย